Dị ứng đạm sữa bò xảy ra khi hệ miễn dịch của cơ thể nhầm lẫn một số protein trong sữa bò là chất gây hại, từ đó phản ứng quá mức dẫn đến các triệu chứng như tiêu chảy, phát ban, hay trào ngược dạ dày. Hiện tượng này không chỉ xảy ra khi trẻ trực tiếp uống sữa bò mà còn có thể xuất hiện ở trẻ bú sữa mẹ, nếu mẹ tiêu thụ các sản phẩm từ sữa bò.
Nhận biết dấu hiệu dị ứng đạm sữa bò ở trẻ
Trẻ bị dị ứng đạm sữa bò có thể biểu hiện qua nhiều dấu hiệu khác nhau, bao gồm:
1. Dấu hiệu trên da:
- Viêm da, nổi mẩn đỏ và ngứa ngáy khắp cơ thể.
- Sưng môi, mí mắt.
2. Dấu hiệu tiêu hóa:
- Sau khi uống sữa, trẻ có thể bị tiêu chảy, buồn nôn và trào ngược dạ dày thường xuyên.
- Trường hợp nặng hơn, có thể xuất hiện máu trong phân. Nếu tình trạng này kéo dài, trẻ có nguy cơ bị thiếu máu và thiếu sắt.
3. Dấu hiệu hô hấp:
- Trẻ dễ bị sổ mũi, khó thở, ho khò khè.
- Ho kéo dài về đêm, đặc biệt là ho dai dẳng.
4. Dấu hiệu toàn thân:
- Mệt mỏi, da xanh nhợt.
- Trẻ không muốn vận động, chán ăn kéo dài dẫn đến bỏ ăn, chậm lớn.
- Cơ thể thiếu sắt và bứt rứt, khó chịu.
- Trong trường hợp nghiêm trọng hơn, trẻ có thể gặp tình trạng sốc phản vệ và khó thở nghiêm trọng.
Các kiểu phản ứng dị ứng đạm sữa bò
Cha mẹ cần lưu ý hai kiểu phản ứng dị ứng đạm sữa bò phổ biến sau đây:
1. Phản ứng nhanh chóng:
- Các triệu chứng xuất hiện ngay sau khi trẻ uống sữa hoặc đang uống, bao gồm nôn mửa, thở khò khè, nổi ban đỏ, sưng phù mặt.
- Trong trường hợp nặng, trẻ có thể bị khó thở hoặc sốc phản vệ.
2. Phản ứng chậm:
- Triệu chứng xuất hiện một thời gian sau khi trẻ uống sữa, bao gồm tiêu chảy, phân lỏng có thể lẫn máu, nôn trớ, nổi ban đỏ.
- Trẻ có thể quấy khóc, không tăng cân hoặc tăng cân chậm, đầy hơi, chướng bụng.
Việc nhận biết sớm các dấu hiệu này sẽ giúp cha mẹ đưa ra quyết định chăm sóc và điều trị kịp thời cho trẻ.
Trẻ dị ứng đạm sữa bò cần tránh ăn gì?
Khi trẻ bị dị ứng đạm sữa bò, cha mẹ cần tránh cho bé tiêu thụ bất kỳ thực phẩm hay đồ uống nào chứa đạm sữa bò. Những sản phẩm cần tránh bao gồm sữa tươi, sữa bột, sữa đặc, váng sữa, sữa chua, phô mai, kem và các sản phẩm chế biến từ sữa bò.
Thực phẩm phù hợp cho trẻ bị dị ứng đạm sữa bò
1. Đối với trẻ dưới 6 tháng tuổi:
- Sữa mẹ: Sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng tối ưu cho trẻ dưới 6 tháng tuổi, giúp bảo vệ bé khỏi các tác nhân gây dị ứng và hỗ trợ hệ tiêu hóa khỏe mạnh. Nếu trẻ bú mẹ mà vẫn có dấu hiệu dị ứng, bác sĩ có thể khuyến nghị mẹ loại bỏ các sản phẩm chứa đạm sữa bò khỏi chế độ ăn uống (như sữa đặc, sữa tươi, phô mai) và có thể loại bỏ thêm trứng và đậu nành nếu cần thiết. Mẹ cần bổ sung canxi và vitamin D khi áp dụng chế độ ăn kiêng này để đảm bảo cung cấp đủ dưỡng chất.
- Sữa công thức: Trong trường hợp không thể cho trẻ bú sữa mẹ, các sản phẩm sữa công thức thủy phân đạm hoàn toàn hoặc sữa công thức dựa trên amino acid là lựa chọn thích hợp. Những sản phẩm này thường được ghi nhãn “Hypoallergenic formula” (sữa công thức ít gây dị ứng), “Extensively hydrolyzed formula” (sữa công thức đạm thủy phân hoàn toàn), hoặc “Amino acid-based formula” (sữa công thức dựa trên amino acid).
2. Đối với trẻ từ 6 tháng tuổi trở lên:
- Khi trẻ bước vào giai đoạn ăn dặm, ngoài việc sử dụng sữa phù hợp, cha mẹ cần lựa chọn thức ăn bổ sung theo nguyên tắc tránh các thành phần chứa đạm sữa bò. Điều này có nghĩa là cần loại bỏ các thực phẩm như sữa tươi, sữa bột, váng sữa, sữa chua, phô mai, kem, và các sản phẩm chế biến từ sữa bò khỏi chế độ ăn uống của trẻ.
Cha mẹ cần chú ý lựa chọn thực phẩm an toàn để đảm bảo bé nhận được đầy đủ dinh dưỡng mà không gây ra phản ứng dị ứng.
Chế độ ăn cho mẹ khi bé dị ứng đạm sữa bò
Nếu bé bị dị ứng đạm sữa bò trong thời kỳ bú mẹ, chế độ ăn uống của mẹ cần được điều chỉnh để tránh truyền đạm sữa bò qua sữa mẹ. Dưới đây là những thực phẩm mẹ nên tiêu thụ:
- Hoa quả và rau củ tươi: Cung cấp nhiều vitamin và khoáng chất cần thiết, hỗ trợ sức khỏe cho cả mẹ và bé.
- Thịt, cá, trứng và đậu nguyên chất: Đây là nguồn cung cấp protein không chứa đạm sữa bò, giúp mẹ đảm bảo cung cấp đủ dưỡng chất mà không gây dị ứng cho bé.
- Thực phẩm giàu tinh bột và ngũ cốc: Các loại bánh mì và ngũ cốc không chứa sữa bò là lựa chọn tốt, cung cấp năng lượng cần thiết cho mẹ.
- Các loại thực phẩm khác: Bột ngọt, bơ thực vật, và dầu ăn cũng có thể được sử dụng để chế biến món ăn mà không chứa đạm sữa bò.
Dị ứng đạm sữa bò ở trẻ thường thay đổi theo thời gian và có thể hết khi hệ miễn dịch của trẻ phát triển hoàn thiện. Tuy nhiên, mẹ cần cẩn trọng với tình trạng dị ứng của bé vì các phản ứng nghiêm trọng như sốc phản vệ, khó thở, đau bụng, tiêu chảy, và mẩn đỏ có thể xảy ra. Khi phát hiện bé có dấu hiệu dị ứng, mẹ nên tham khảo ý kiến bác sĩ để điều chỉnh chế độ ăn uống phù hợp, loại bỏ đạm sữa bò khỏi khẩu phần ăn của cả mẹ và bé.