Góc Mẹ và Bé

Dinh dưỡng cho mẹ bầu khi mang thai cần lưu ý những gì?

Dinh dưỡng cho mẹ bầu khi mang thai cần lưu ý những gì?
Nguyên tắc dinh dưỡng mẹ bầu cần lưu ý

Khi mang thai, mẹ bầu cần nhiều năng lượng và chất dinh dưỡng hơn bình thường để hỗ trợ cho sự phát triển của thai nhi và đảm bảo sức khỏe của chính mình. Để có một chế độ dinh dưỡng hợp lý trong suốt thai kỳ, mẹ bầu nên tuân thủ các nguyên tắc cơ bản sau:

1. Cân đối các nhóm chất dinh dưỡng

Chế độ ăn uống của phụ nữ mang thai cần bao gồm đầy đủ 4 nhóm chất dinh dưỡng chính:

  • Chất bột đường (carbohydrate)
  • Chất đạm (protein)
  • Chất béo (lipid)
  • Vitamin, chất xơ và khoáng chất

Việc cân đối các nhóm chất này là rất quan trọng để tránh tình trạng thiếu năng lượng dẫn đến suy dinh dưỡng thai nhi, hoặc thừa năng lượng khiến mẹ tăng cân quá mức.

Dinh dưỡng cho mẹ bầu khi mang thai cần lưu ý những gì?

Trong thai kỳ, mẹ bầu thường tăng trung bình từ 9 đến 12 kg. Cụ thể, trong ba tháng đầu, mẹ nên tăng từ 300 gram đến 1 kg; trong giai đoạn giữa và cuối thai kỳ, mỗi tuần mẹ sẽ tăng khoảng 300 gram.

Giai đoạn thai kỳ Trọng lượng thai nhi Số cân mẹ bầu cần tăng Nhu cầu năng lượng và các nhóm chất cần thiết hàng ngày cho phụ nữ mang thai Năng lượng (Kcal) Chất bột đường (g) Chất đạm (g) Chất béo (g) Chất xơ (g)
Trước khi mang thai 1800-2000 210 – 270 50-60 30 – 40 20 – 25
3 tháng đầu 100g 0 – 1kg 2100 300 – 370 61 46.5 – 58.5 28
3 tháng giữa 1kg 4 – 5kg 2300 325 – 400 70 52.5 – 64.5 28
3 tháng cuối 2kg 5 – 6kg 2500-2800 360 – 410 80 65 – 75 30
Tổng 9 tháng 9 – 12kg

Đối với mẹ bầu mang thai đôi, chỉ số cân nặng cần tăng cao hơn, và bác sĩ sẽ cung cấp những hướng dẫn chi tiết về mức tăng cân phù hợp để đảm bảo sức khỏe cho cả mẹ và các bé.

Chuyên gia nhấn mạnh rằng, thay vì quá lo lắng về cân nặng, mẹ nên tập trung vào việc ăn uống đầy đủ các loại thực phẩm đa dạng, sinh hoạt lành mạnh và giữ tâm lý thoải mái để có một thai kỳ khỏe mạnh.

2. Đảm bảo cung cấp đầy đủ vitamin và khoáng chất

Để thai nhi phát triển khỏe mạnh, việc duy trì một chế độ dinh dưỡng khoa học và cân bằng trong suốt thai kỳ là vô cùng quan trọng. Bổ sung đầy đủ các loại vitamin và khoáng chất cần thiết là một trong những yếu tố tiên quyết giúp ngăn ngừa tình trạng thiếu hụt vi chất do nhu cầu dinh dưỡng tăng cao, đảm bảo sức khỏe cho cả mẹ và bé.

2.1. Acid Folic

Trước khi mang thai và trong suốt ba tháng đầu, mẹ bầu cần bổ sung acid folic để giảm nguy cơ dị tật ống thần kinh cho thai nhi. Ngoài việc uống bổ sung viên acid folic, mẹ bầu nên tăng cường ăn các thực phẩm giàu acid folic như bông cải xanh, rau chân vịt, sữa và các sản phẩm từ sữa, ngũ cốc nguyên hạt, quả bơ…

2.2. Canxi

Canxi rất quan trọng cho sự phát triển hệ xương của thai nhi và giúp mẹ bầu duy trì hệ cơ bắp, thần kinh, và tuần hoàn hoạt động hiệu quả. Mẹ bầu cần bổ sung khoảng 1.200 mg canxi mỗi ngày. Nguồn canxi có thể đến từ sữa, bông cải xanh, cải xoăn, nước ép trái cây, ngũ cốc và các loại thực phẩm giàu canxi khác.

2.3. Vitamin D

Bổ sung vitamin D từ các nguồn thực phẩm như cá hồi, sữa và nước cam rất cần thiết cho mẹ bầu để hỗ trợ sự phát triển xương của thai nhi và giúp phòng ngừa tiền sản giật. Thiếu vitamin D có thể dẫn đến nhiều biến chứng sức khỏe cho mẹ và bé.

Dinh dưỡng cho mẹ bầu khi mang thai cần lưu ý những gì?

2.4. Protein

Protein đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển các mô và cơ quan của thai nhi, đặc biệt là não bộ. Nó cũng giúp hỗ trợ phát triển các mô vú và tử cung của mẹ, đồng thời tăng cường cung cấp máu cho thai nhi. Thịt nạc, thịt gia cầm, cá, trứng, các loại hạt, đậu và sản phẩm từ đậu nành là những nguồn protein chất lượng cao cho mẹ bầu.

2.5. Sắt

Trong quá trình mang thai, thể tích máu của mẹ bầu tăng lên 50% để đáp ứng nhu cầu cung cấp máu cho thai nhi. Do đó, việc bổ sung sắt là rất cần thiết, với khoảng 1000 mg sắt/ngày để đảm bảo lượng máu đủ cho cả mẹ và bé, cũng như để bù lại lượng máu mất trong quá trình sinh nở. Các nguồn thực phẩm giàu sắt bao gồm thịt đỏ, trứng, rau muống, củ dền. Ngoài ra, việc uống nước trái cây giàu vitamin C sẽ giúp tăng cường hấp thu sắt.

3. Chế độ vận động

Bên cạnh việc duy trì chế độ ăn uống hợp lý, việc tập thể dục nhẹ nhàng cũng rất quan trọng để duy trì sức khỏe cho mẹ bầu và thai nhi. Tuy nhiên, mẹ bầu cần lựa chọn các bài tập phù hợp và tránh những động tác mạnh để đảm bảo an toàn. Theo nhiều nghiên cứu y học, tập thể dục có thể giúp mẹ bầu cải thiện sức khỏe tổng thể, giảm nguy cơ mắc các bệnh thông thường như cảm lạnh, và hỗ trợ quá trình sinh nở trở nên thuận lợi hơn. Mẹ bầu có thể lựa chọn các bài tập nhẹ nhàng hoặc đi bộ khoảng 15 đến 20 phút mỗi ngày, tùy thuộc vào tình trạng sức khỏe cá nhân.

4. Những thực phẩm mẹ bầu nên tránh

Trong suốt quá trình mang thai, việc tuân thủ một chế độ dinh dưỡng phù hợp là rất quan trọng để bảo vệ sức khỏe của mẹ và sự phát triển của thai nhi. Dưới đây là những thực phẩm mà mẹ bầu nên hạn chế hoặc tránh hoàn toàn:

4.1 Rượu

Rượu là một trong những thức uống cần tránh hoàn toàn trong thai kỳ, vì nó có thể gây ra hội chứng rối loạn do nhiễm độc rượu bào thai (FASD). Tình trạng này có thể gây ra các vấn đề nghiêm trọng như chậm phát triển, dị tật tim, và tổn thương hệ thần kinh trung ương ở trẻ.

4.2 Các loại cá chứa hàm lượng thủy ngân cao

Một số loại cá như cá kiếm, cá mập, cá thu lớn, và cá nhám da cam chứa hàm lượng thủy ngân cao, có thể gây hại cho sự phát triển của não, thận và hệ thần kinh của thai nhi.

4.3 Thực phẩm sống hoặc chưa chín kỹ

Các loại thực phẩm như thịt sống, cá sống, trứng chưa chín, và các sản phẩm từ sữa chưa tiệt trùng có thể chứa vi khuẩn hoặc ký sinh trùng gây hại, có thể dẫn đến các bệnh nhiễm trùng nguy hiểm cho cả mẹ và thai nhi.

Dinh dưỡng cho mẹ bầu khi mang thai cần lưu ý những gì?

4.4 Caffeine

Mẹ bầu nên hạn chế tiêu thụ caffeine, có trong cà phê, trà, nước ngọt, và ca cao, vì lượng caffeine cao có thể làm giảm sự phát triển của thai nhi và tăng nguy cơ sinh con nhẹ cân.

4.5 Sữa và nước ép trái cây chưa tiệt trùng

Các sản phẩm chưa tiệt trùng có thể chứa vi khuẩn gây bệnh, có nguy cơ gây nhiễm trùng nghiêm trọng cho mẹ và thai nhi.

4.6 Rau quả chưa rửa sạch

Rau quả chưa được rửa sạch kỹ càng có thể chứa vi khuẩn, ký sinh trùng hoặc hóa chất bảo quản, gây nguy hiểm cho sức khỏe của mẹ và thai nhi. Mẹ bầu nên đảm bảo rửa sạch và gọt vỏ trước khi sử dụng.

4.7 Thực phẩm chế biến sẵn

Đồ ăn chế biến sẵn thường chứa nhiều đường và chất béo, ít chất dinh dưỡng, có thể làm tăng nguy cơ mắc tiểu đường thai kỳ và các biến chứng khác, ảnh hưởng không tốt đến sức khỏe của mẹ và sự phát triển của thai nhi.

Chế độ dinh dưỡng cho bà bầu theo từng tháng

Dưới đây là những lưu ý quan trọng về chế độ dinh dưỡng cho mẹ bầu theo từng giai đoạn tam cá nguyệt của thai kỳ.

1. Dinh dưỡng trong 3 tháng đầu (Tam cá nguyệt thứ 1)

Trong 3 tháng đầu của thai kỳ, nhiều mẹ bầu gặp phải tình trạng ốm nghén, thường xuyên cảm thấy khó chịu và buồn nôn khi nhìn thấy thức ăn. Tuy nhiên, đây cũng là giai đoạn quan trọng khi các cơ quan quan trọng của phôi thai bắt đầu hình thành. Vì vậy, mặc dù mẹ bầu có thể không ăn được nhiều, việc đảm bảo chế độ dinh dưỡng đủ chất thông qua việc ăn đa dạng thực phẩm, đặc biệt là rau xanh và trái cây, là rất cần thiết.

Nếu trước khi mang thai mẹ bầu chưa bổ sung acid folic, thì ngay khi biết mình có thai, mẹ nên bắt đầu bổ sung ngay với liều lượng khuyến cáo là 400 mcg/ngày. Ngoài ra, cần chú trọng bổ sung sắt và canxi trong suốt thai kỳ để phòng tránh thiếu máu và loãng xương cho mẹ sau này. Mẹ bầu có thể sử dụng các loại vitamin tổng hợp có chứa acid folic, sắt, và canxi theo hướng dẫn của bác sĩ.

Dinh dưỡng cho mẹ bầu khi mang thai cần lưu ý những gì?

Trong giai đoạn này, thai nhi rất nhạy cảm với các tác nhân bên ngoài như vi khuẩn, virus, rượu, thuốc, chất kích thích và hóa chất. Do đó, mẹ bầu cần tránh tiếp xúc và sử dụng các tác nhân này, đồng thời duy trì một chế độ dinh dưỡng lành mạnh.

Việc sử dụng thuốc chữa bệnh trong 3 tháng đầu cần phải tuân thủ chặt chẽ theo chỉ định của bác sĩ để tránh ảnh hưởng tiêu cực đến sự phát triển của thai nhi. Trên thực tế, có nhiều trường hợp không mong muốn đã xảy ra do mẹ bầu tự ý sử dụng thuốc kháng sinh khi bị cảm hoặc nhiễm virus Rubella trong 3 tháng đầu, dẫn đến nguy cơ dị tật bẩm sinh cho thai nhi. Để giảm thiểu nguy cơ mắc các bệnh truyền nhiễm, mẹ bầu nên tiêm phòng đầy đủ trước và trong thai kỳ, đồng thời hạn chế đến những nơi đông người.

Ngoài ra, thực hiện các xét nghiệm cần thiết khi mang thai cũng giúp mẹ bầu phát hiện sớm các vấn đề sức khỏe liên quan đến thai kỳ.

2. Chế độ dinh dưỡng cho mẹ bầu trong 3 tháng giữa (Tam cá nguyệt thứ 2)

Trong giai đoạn 3 tháng giữa của thai kỳ, đây thường là thời gian thoải mái nhất cho mẹ bầu, khi hầu hết các triệu chứng ốm nghén đã giảm đi, giúp việc ăn uống trở nên ngon miệng hơn. Về phía thai nhi, hệ xương đang phát triển mạnh, cùng với sự hoàn thiện dần của não bộ và các cơ quan khác. Do đó, ngoài việc bổ sung acid folic, sắt, và canxi, mẹ bầu cũng cần bổ sung thực phẩm chứa kẽm với liều lượng 20mg/ngày. Thiếu kẽm có thể khiến thai nhi nhẹ cân, chiều cao kém phát triển, và có nguy cơ bị dị tật.Mẹ bầu không nên có suy nghĩ phải ăn nhiều hơn bình thường quá mức để “con to” vì trong giai đoạn này, thai nhi chưa bước vào giai đoạn tăng trưởng vượt trội về cân nặng (đến 26 tuần tuổi, thai nhi chỉ nặng khoảng 900g). Theo khuyến cáo, trong 3 tháng giữa của thai kỳ, mẹ bầu chỉ cần tăng thêm khoảng 300 – 400 kcal/ngày (tương đương với 2 chén cơm trắng hoặc 2 ly sữa).

Việc ăn uống quá nhiều không chỉ khiến mẹ bầu tăng cân quá mức, ảnh hưởng đến vóc dáng và tâm lý sau sinh, mà còn tăng nguy cơ mắc các vấn đề sức khỏe như tiểu đường, tăng huyết áp, và tiền sản giật trong thai kỳ.

3. Chế độ dinh dưỡng trong 3 tháng cuối của thai kỳ (Tam cá nguyệt thứ 3)

Giai đoạn 3 tháng cuối của thai kỳ đánh dấu sự phát triển mạnh mẽ về cân nặng của thai nhi. Để đảm bảo thai nhi tăng cân tốt, mẹ bầu nên chú ý tăng khẩu phần ăn thêm khoảng 400 kcal/ngày.

Trong giai đoạn này, việc bổ sung vitamin C rất quan trọng, giúp cơ thể hấp thu sắt và canxi tốt hơn, đồng thời giảm nguy cơ vỡ ối và sinh non do thiếu vitamin C.

Do sự thay đổi hormone và áp lực từ thai nhi lớn lên vùng chậu và bàng quang, mẹ bầu thường gặp phải tình trạng táo bón và đầy bụng. Để giảm thiểu tình trạng này, mẹ nên bổ sung nhiều chất xơ vào chế độ ăn và tránh các thực phẩm khó tiêu hóa.

Trong suốt quá trình mang thai, có những giai đoạn mẹ bầu không cần tăng khẩu phần ăn nhưng cần chú trọng đến việc bổ sung các nhóm chất cần thiết. Đối với những mẹ bầu có nguy cơ cao trong thai kỳ hoặc ăn chay, chế độ dinh dưỡng cần được thiết kế kỹ càng và chi tiết theo từng tuần để đảm bảo sức khỏe cho cả mẹ và bé.

Dinh dưỡng cho mẹ bầu khi mang thai cần lưu ý những gì?

Những quan niệm sai lầm về chế độ ăn cho bà bầu

Theo chuyên gia, chế độ ăn uống trong thời gian mang thai của mẹ có vai trò rất quan trọng trong sự phát triển thể chất và trí tuệ của trẻ. Vì vậy, ngoài việc bổ sung đầy đủ dinh dưỡng, mẹ bầu cần tránh những sai lầm sau để đảm bảo thai nhi phát triển toàn diện:

  1. Nhịn ăn khi ốm nghén

Ốm nghén là tình trạng thường xuyên xảy ra khi mang thai, gây ra cảm giác buồn nôn và mệt mỏi cho mẹ bầu. Nhiều người cho rằng việc nhịn ăn sẽ giúp giảm triệu chứng nôn ói, nhưng thực tế, điều này có thể gây hại lớn cho sức khỏe của cả mẹ và thai nhi. Việc thiếu dinh dưỡng có thể dẫn đến suy kiệt cho mẹ và làm chậm sự phát triển của thai nhi. Thay vì nhịn ăn, mẹ bầu nên chia nhỏ bữa ăn và thay đổi cách chế biến để giảm triệu chứng ốm nghén.

  1. Ăn cho hai người

Nhiều mẹ bầu tin rằng khi mang thai cần ăn gấp đôi lượng thức ăn hoặc năng lượng so với bình thường để cung cấp đủ cho cả mẹ và thai nhi. Tuy nhiên, việc ăn quá nhiều có thể dẫn đến tăng cân quá mức, làm tăng nguy cơ mắc các bệnh như tiểu đường thai kỳ, bệnh tim mạch, và khó khăn trong việc chuyển dạ. Việc tăng cân quá nhiều cũng khiến quá trình giảm cân sau sinh trở nên khó khăn và kéo dài.

Theo các chuyên gia, trong tam cá nguyệt thứ nhất, mẹ bầu chỉ cần nhu cầu năng lượng cơ bản như trước khi mang thai. Đến tam cá nguyệt thứ hai, mẹ nên bổ sung thêm khoảng 200 kcal/ngày và 300 kcal/ngày trong tam cá nguyệt thứ ba để đảm bảo đủ năng lượng cho sự phát triển của thai nhi.

 

Để lại một bình luận

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *