Dấu hiệu bé sinh non thiếu dinh dưỡng: Cần bổ sung sữa như Aptamil?

Bé sinh non cần chăm sóc dinh dưỡng đặc biệt do cơ thể chưa phát triển hoàn thiện, đối mặt nguy cơ thiếu hụt dưỡng chất nghiêm trọng ảnh hưởng phát triển thể chất và tinh thần. Bài viết này Cửa hàng sữa Aptamil sẽ giúp nhận biết sớm dấu hiệu bé sinh non thiếu dinh dưỡng và tìm hiểu liệu sữa công thức như Aptamil có phải là giải pháp.

Dấu hiệu nhận biết bé sinh non thiếu dinh dưỡng

Việc nhận diện sớm các dấu hiệu bé sinh non thiếu dinh dưỡng là cực kỳ quan trọng để can thiệp kịp thời. Cha mẹ cần theo dõi sát sao sự phát triển của con thông qua các biểu hiện rõ rệt:

Dấu hiệu thể chất

• Tăng cân chậm hoặc không tăng cân: Đây là một trong những dấu hiệu bé sinh non thiếu dinh dưỡng dễ nhận thấy nhất. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), sự tăng trưởng về cân nặng là chỉ số quan trọng phản ánh tình trạng dinh dưỡng của trẻ. Bé sinh non thường có tốc độ tăng trưởng nhanh hơn bé đủ tháng trong giai đoạn đầu, nếu bé tăng cân chậm hoặc không đạt được mức tăng trưởng dự kiến theo biểu đồ chuẩn của bé sinh non, đây là hồi chuông cảnh báo.
• Phát triển chiều dài và chu vi vòng đầu chậm: Không chỉ cân nặng, chiều dài cơ thể và chu vi vòng đầu cũng là những chỉ số quan trọng. Sự chậm trễ trong việc tăng các chỉ số này cho thấy cơ thể bé không nhận đủ dưỡng chất để phát triển xương và não bộ.
• Da xanh xao, niêm mạc nhợt nhạt: Thiếu máu, thường do thiếu sắt, là một hệ quả phổ biến của suy dinh dưỡng ở trẻ sinh non. Điều này biểu hiện rõ rệt qua làn da nhợt nhạt và niêm mạc mắt, môi kém hồng hào.
• Tóc thưa, dễ rụng và khô da: Thiếu hụt vitamin và khoáng chất thiết yếu có thể khiến tóc bé yếu, rụng nhiều và da trở nên khô ráp, dễ bong tróc.
• Hạ thân nhiệt thường xuyên: Khả năng duy trì nhiệt độ cơ thể ở bé sinh non vốn đã kém, nếu bé thiếu dinh dưỡng, lớp mỡ dưới da sẽ mỏng, năng lượng không đủ để giữ ấm, dẫn đến hạ thân nhiệt.

Tham khảo: Guidelines on optimal feeding of low-birth-weight infants in low- and middle-income countries: Evidence to inform WHO recommendations

Dấu hiệu nhận biết bé sinh non thiếu dinh dưỡng

Dấu hiệu hành vi/sinh lý

• Bú kém, ngủ li bì, ít linh hoạt: Bé thiếu dinh dưỡng thường không có đủ năng lượng để bú tốt, có thể bú yếu, bú ít hoặc ngủ quá nhiều và ít vận động, kém phản ứng với môi trường xung quanh.
• Hay quấy khóc, khó chịu: Ngược lại, một số bé có thể trở nên cáu kỉnh, quấy khóc liên tục do khó chịu trong người hoặc cảm giác đói không được đáp ứng đủ.
• Hệ miễn dịch yếu, dễ mắc bệnh: Dinh dưỡng kém làm suy yếu hệ miễn dịch non nớt của bé sinh non, khiến bé dễ bị nhiễm trùng, ví dụ như viêm phổi, tiêu chảy tái đi tái lại.
• Trướng bụng, đầy hơi, tiêu hóa kém: Hệ tiêu hóa chưa trưởng thành cùng với việc thiếu hụt enzym tiêu hóa có thể gây ra các vấn đề về tiêu hóa, là một trong những dấu hiệu bé sinh non thiếu dinh dưỡng.
• Chậm phát triển vận động và trí não: Bé có thể không cứng cáp, chậm lẫy, chậm ngồi, chậm bò so với các mốc phát triển dự kiến theo tuổi hiệu chỉnh. Nghiêm trọng hơn, thiếu dinh dưỡng kéo dài có thể ảnh hưởng đến sự phát triển trí não, gây chậm phát triển về nhận thức và ngôn ngữ.

Tại sao bé sinh non dễ bị thiếu dinh dưỡng?

Có nhiều lý do khiến dấu hiệu bé sinh non thiếu dinh dưỡng thường xuất hiện:

• Hệ tiêu hóa chưa hoàn thiện: Khả năng sản xuất enzym và hấp thu chất dinh dưỡng còn hạn chế. Ruột của bé sinh non chưa đủ trưởng thành để xử lý và hấp thu tối đa các dưỡng chất cần thiết từ sữa.
• Nhu cầu năng lượng và dưỡng chất cao: Bé sinh non cần một lượng lớn năng lượng và protein để “bắt kịp” đà tăng trưởng như bé đủ tháng. Nhu cầu này cao hơn đáng kể so với trẻ sinh đủ tháng.
• Dự trữ chất dinh dưỡng từ mẹ không đủ: Phần lớn dưỡng chất quan trọng được truyền từ mẹ sang con trong giai đoạn cuối thai kỳ. Việc sinh non khiến bé bị mất đi nguồn dự trữ quý giá này.
• Khó khăn trong việc bú: Phản xạ bú, nuốt, phối hợp nhịp nhàng giữa bú và thở ở bé sinh non thường yếu, khiến việc bú mẹ trực tiếp hoặc bú bình trở nên khó khăn, dẫn đến lượng sữa bú vào không đủ.
• Nguy cơ mất chất dinh dưỡng do bệnh lý: Một số bé sinh non có thể mắc các bệnh lý đi kèm (như bệnh tim bẩm sinh, nhiễm trùng…), làm tăng nhu cầu năng lượng và đồng thời cản trở quá trình hấp thu.

Nhu cầu dinh dưỡng đặc biệt ở bé sinh non

Để khắc phục dấu hiệu bé sinh non thiếu dinh dưỡng, việc hiểu rõ nhu cầu dinh dưỡng đặc biệt của bé là vô cùng cần thiết. Theo Học viện Nhi khoa Hoa Kỳ (American Academy of Pediatrics – AAP), bé sinh non cần:

• Năng lượng: Cần cung cấp từ 110-135 kcal/kg/ngày để đảm bảo tăng trưởng tốt.
• Protein: Nhu cầu protein cao hơn (3.5-4.5 g/kg/ngày) để hỗ trợ phát triển cơ bắp, các cơ quan và tổng hợp enzym.
• Chất béo: Quan trọng để cung cấp năng lượng và hỗ trợ hấp thu các vitamin tan trong dầu. Đặc biệt, DHA và ARA cần được bổ sung đầy đủ cho sự phát triển não bộ và thị giác.
• Carbohydrate: Nó là nguồn năng lượng chính.
• Vitamin và khoáng chất:
  • Sắt: Bổ sung sắt là bắt buộc để phòng ngừa thiếu máu do thiếu sắt.
  • Canxi và Vitamin D: Cần thiết cho sự phát triển xương chắc khỏe, phòng ngừa loãng xương do sinh non.
  • Vitamin A, C, E: Tăng cường miễn dịch, hoạt động như chất chống oxy hóa bảo vệ tế bào.
  • Kẽm: Hỗ trợ tăng trưởng, phát triển tế bào và chức năng miễn dịch.

Tham khảo: Nutritional Needs of the Preterm Infant

Nhu cầu dinh dưỡng đặc biệt ở bé sinh non

Vai trò của sữa mẹ và sữa công thức chuyên biệt (như Aptamil Pre/Pronutra)

Để giải quyết các dấu hiệu bé sinh non thiếu dinh dưỡng, sữa mẹ và sữa công thức chuyên biệt đóng vai trò cực kỳ quan trọng.

Sữa mẹ – nguồn dinh dưỡng đầy tối ưu

Sữa mẹ đặc biệt quan trọng cho bé sinh non, với thành phần giàu protein, MCT, và yếu tố miễn dịch phù hợp hệ tiêu hóa non nớt. Theo UNICEF và WHO, sữa mẹ tăng cường miễn dịch, giảm nhiễm trùng và thúc đẩy phát triển toàn diện. Nếu sữa mẹ không đủ năng lượng và dưỡng chất cho nhu cầu cao của bé sinh non, bác sĩ có thể chỉ định bổ sung sữa mẹ tăng cường (human milk fortifier).

Sữa công thức chuyên biệt cho bé sinh non

Khi sữa mẹ không đủ, sữa công thức chuyên biệt cho bé sinh non là lựa chọn cần thiết. Chúng được thiết kế với hàm lượng năng lượng, protein, vitamin và khoáng chất cao hơn sữa thường. Ví dụ Aptamil Pre/Pronutra, chứa LCPs (DHA/ARA), GOS/FOS, Nucleotides, giúp mô phỏng lợi ích sữa mẹ và tối ưu hóa phát triển. Việc bổ sung sữa công thức phải theo chỉ định và giám sát của bác sĩ/chuyên gia dinh dưỡng. Cha mẹ không tự ý quyết định, đặc biệt khi bé có dấu hiệu bé sinh non thiếu dinh dưỡng.

Vai trò của sữa mẹ và sữa công thức chuyên biệt (như Aptamil Pre/Pronutra)

Khi nào cần tham khảo ý kiến bác sĩ/chuyên gia dinh dưỡng?

Việc theo dõi sát sao dấu hiệu bé sinh non thiếu dinh dưỡng và tham vấn y tế kịp thời là chìa khóa để đảm bảo sự phát triển khỏe mạnh cho bé. Cha mẹ cần liên hệ ngay với bác sĩ nhi khoa hoặc chuyên gia dinh dưỡng khi:

• Bé có bất kỳ dấu hiệu thiếu dinh dưỡng nào được liệt kê ở trên.
• Bé không tăng trưởng đúng chuẩn theo biểu đồ tăng trưởng.
• Trước khi quyết định sử dụng bất kỳ loại sữa công thức chuyên biệt nào.
• Cần xây dựng phác đồ dinh dưỡng phù hợp nhất cho bé, bao gồm cả việc bổ sung vitamin, khoáng chất.

Kết luận

Bé sinh non cần dinh dưỡng đặc biệt. Nhận biết dấu hiệu bé sinh non thiếu dinh dưỡng và can thiệp y tế kịp thời là chìa khóa phát triển toàn diện. Cha mẹ cần kiên nhẫn, tuân thủ hướng dẫn bác sĩ về sữa mẹ/công thức, và hợp tác với y tế để đảm bảo tương lai tốt nhất cho con.