Có nhiều nguyên nhân khiến trẻ bị sốt như sau khi tiêm phòng, mọc răng, thay đổi thời tiết, nhiễm khuẩn, nhiễm siêu vi, hoặc ngộ độc thực phẩm. Dù vậy, mẹ không cần quá hoang mang mà hãy tìm hiểu các thông tin quan trọng về sốt và những cách hạ sốt tại nhà cho trẻ sơ sinh.
Dấu hiệu nhận biết trẻ bị sốt
- Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ được xem là bị sốt khi thân nhiệt vượt quá 37,5°C.
- Một số dấu hiệu trẻ bị sốt bao gồm:
- Đổ mồ hôi
- Quấy khóc, dễ nổi cáu
- Mệt mỏi, lừ đừ
- Thở gấp
- Bỏ bú, bỏ ăn
- Ngủ nhiều, không tỉnh táo
Nguyên nhân trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ hay bị sốt bao gồm:
- Nhiễm trùng: Đây là nguyên nhân phổ biến khiến trẻ bị sốt. Cơ thể trẻ sốt để kích hoạt cơ chế phòng vệ tự nhiên, chống lại các vi khuẩn, virus hoặc nhiễm trùng.
- Sốt sau tiêm phòng: Sau khi tiêm vắc xin, trẻ có thể bị sốt nhẹ do phản ứng của hệ miễn dịch với các thành phần trong vắc xin. Điều này thường không quá nghiêm trọng và sẽ tự giảm sau một thời gian ngắn.
- Mặc quá nhiều quần áo, ủ ấm quá mức: Trẻ sơ sinh chưa tự điều tiết thân nhiệt hiệu quả, nếu bị ủ kín hoặc trong môi trường quá nóng, trẻ có thể bị sốt.
- Mọc răng: Trẻ nhỏ thường bị sốt nhẹ trong giai đoạn mọc răng. Tuy nhiên, nếu nhiệt độ cơ thể trẻ vượt quá 38°C, nguyên nhân có thể không chỉ là do mọc răng.
- Một số bệnh khác: Sốt cũng có thể là triệu chứng của các bệnh nghiêm trọng như viêm phổi, sốt xuất huyết, viêm màng não, nhiễm trùng huyết, v.v. Trong những trường hợp này, trẻ thường sốt cao kèm theo các dấu hiệu như rét run, co giật, khó thở, nôn mửa, và ngủ li bì. Đây là các tình trạng nguy hiểm cần được xử lý kịp thời để tránh ảnh hưởng đến tính mạng của trẻ.
Dưới đây là 9 cách hạ sốt nhanh và an toàn cho trẻ mà bạn có thể thực hiện tại nhà:
1. Dùng nước ấm lau mát cơ thể bé
Khi trẻ từ 6 tháng đến 5 tuổi bị sốt cao, nguy cơ co giật có thể xảy ra, vì vậy cần nhanh chóng thực hiện các biện pháp hạ sốt. Một trong những cách hiệu quả nhất là lau mát cơ thể bé bằng nước ấm theo các bước sau:
- Bước 1: Cởi quần áo cho bé.
- Bước 2: Chuẩn bị 5 chiếc khăn nhỏ, nhúng vào nước ấm và vắt nhẹ để khăn không quá ướt.
- Bước 3: Đặt khăn ở 2 bên nách và 2 bên háng của bé.
- Bước 4: Dùng một chiếc khăn khác để lau toàn bộ cơ thể bé bằng nước ấm.
Tiếp tục thực hiện đến khi nhiệt độ của bé giảm xuống khoảng 37°C. Nước ấm giúp mạch máu giãn nở, tăng hiệu quả hạ nhiệt qua bay hơi, thường giúp bé hạ sốt trong vòng 30 – 45 phút.
2. Hạ sốt cho trẻ tại nhà bằng giấm táo
Sử dụng giấm táo là một cách hạ sốt hiệu quả nhưng ít được biết đến rộng rãi. Khi trẻ bị sốt, bạn có thể pha loãng giấm táo với nước theo tỷ lệ 1:2 và ngâm khăn trong hỗn hợp này. Sau đó, đắp khăn lên trán và bụng của bé. Ngoài ra, bạn cũng có thể quấn khăn thấm giấm táo quanh lòng bàn chân trẻ để giúp hạ nhiệt cơ thể một cách nhanh chóng.
3. Sử dụng tinh dầu để hạ sốt nhanh cho trẻ
Sử dụng tinh dầu là một phương pháp tự nhiên giúp hạ sốt cho trẻ một cách hiệu quả mà nhiều người chưa biết đến. Một số loại tinh dầu như bạc hà, gừng, và vỏ quế chứa chất rubefacients có khả năng kích thích tuần hoàn, giúp cơ thể bé đổ mồ hôi, từ đó hạ nhiệt độ.
Bạn có thể pha loãng tinh dầu bạch đàn, bạc hà, hoặc cúc La Mã (6 giọt) cùng với 1 muỗng dầu nền, sau đó nhẹ nhàng xoa bóp toàn thân bé, đặc biệt tập trung vào phía sau cổ và gót chân để giúp hạ sốt nhanh chóng.
4. Cho trẻ uống nhiều nước
Sốt có thể dẫn đến tình trạng mất nước, vì vậy, bổ sung nước cho trẻ là cách nhanh chóng giúp hạ sốt hiệu quả:
- Đối với trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ: Hãy cho trẻ bú mẹ nhiều hơn và thường xuyên hơn.
- Đối với trẻ lớn hơn đã ăn dặm: Khuyến khích trẻ uống thêm nước, súp, cháo, nước trái cây và các loại thức uống lành mạnh khác.
Bên cạnh đó, sử dụng các dung dịch bù nước và điện giải như oresol hoặc hydrite cũng giúp bù nước và giảm sốt nhanh chóng.
5. Mặc cho trẻ quần áo thoải mái, nhẹ nhàng
Để giúp trẻ hạ sốt nhanh, tránh mặc quần áo quá dày hoặc kín. Hãy chọn cho trẻ những bộ quần áo rộng rãi, thoáng mát để cơ thể dễ dàng tỏa nhiệt, giúp trẻ cảm thấy dễ chịu hơn và giảm sốt hiệu quả.
6. Dùng miếng dán hạ sốt để làm dịu cơ thể trẻ
Bạn có thể sử dụng miếng dán hạ sốt để giúp bé cảm thấy dễ chịu hơn khi bị sốt. Tuy nhiên, phương pháp này chỉ có tác dụng tạm thời và không thể thay thế các biện pháp điều trị khác. Điều quan trọng là phải kết hợp với các biện pháp khác để đảm bảo sức khỏe cho bé.
7. Bổ sung vitamin C để tăng cường đề kháng cho trẻ
Vitamin C giúp tăng cường hệ miễn dịch cho bé trong quá trình bị sốt. Các loại nước trái cây giàu vitamin C như nước cam, nước quýt, nước bưởi sẽ hỗ trợ cơ thể trẻ hồi phục nhanh hơn. Việc bổ sung những loại trái cây này vào khẩu phần ăn của bé sẽ giúp cung cấp nước và giúp bé mau hạ sốt.
8. Bổ sung thực phẩm giàu canxi để hỗ trợ hạ sốt
Một số chuyên gia cho rằng canxi có thể giúp giảm thời gian bị bệnh ở trẻ. Canxi được hấp thu tốt nhất qua các thực phẩm như cá, rau xanh đậm màu và yến mạch. Hãy bổ sung những thực phẩm này vào khẩu phần ăn hàng ngày của bé để hỗ trợ quá trình hồi phục.
9. Sử dụng thuốc hạ sốt đúng cách cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ
Thuốc hạ sốt như paracetamol dạng gói hoặc siro có thể giúp trẻ hạ sốt nhanh chóng khi nhiệt độ cơ thể bé trên 38°C. Liều dùng an toàn là từ 10-15mg/kg thể trọng/lần, lặp lại sau 4 giờ nếu cần, với tối đa 3-4 lần/ngày. Tuy nhiên, trước khi sử dụng bất kỳ loại thuốc nào, ba mẹ cần tham khảo ý kiến bác sĩ nhi khoa và đọc kỹ hướng dẫn sử dụng.
Những điều cần lưu ý khi chăm sóc trẻ bị sốt tại nhà
Ngoài việc áp dụng các phương pháp hạ sốt cho trẻ như đã đề cập, bạn cần chú ý các lời khuyên sau để đảm bảo chăm sóc bé tốt nhất:Nếu sau 1-2 ngày bé không hạ sốt, hãy đưa bé đi khám bác sĩ để được kiểm tra và chẩn đoán.
Trong trường hợp trẻ bị sốt kèm theo co giật, bạn hãy đặt bé nằm nghiêng và theo dõi cẩn thận. Ghi lại thời gian của mỗi cơn co giật để cung cấp cho bác sĩ khi cần thiết. Tránh sử dụng vật cứng để nạy miệng bé hoặc cố gắng ghì chặt bé.
Tuyệt đối không sử dụng aspirin để hạ sốt cho trẻ, vì thuốc này có thể gây ra hội chứng Reye, một tình trạng nguy hiểm có thể gây tổn thương não.
Đưa bé đến cơ sở y tế ngay nếu sốt đi kèm với các triệu chứng nghiêm trọng như đau bụng, tiêu chảy, nôn nhiều, bỏ ăn, ho, khó thở, co giật hoặc li bì.
Những sai lầm phổ biến khi hạ sốt cho trẻ tại nhà
Mặc dù việc hạ sốt cho trẻ là điều cần thiết, nhưng nhiều cha mẹ có thể mắc phải một số sai lầm khi thực hiện. Những sai lầm này không chỉ làm bệnh tình của bé nghiêm trọng hơn mà còn có thể gây ra những ảnh hưởng tiêu cực khác cho sức khỏe của trẻ. Dưới đây là những lỗi thường gặp:
- Ủ kín trẻ khi sốt: Việc mặc quá nhiều lớp quần áo hoặc đắp chăn dày khi trẻ bị sốt không giúp trẻ hạ sốt mà ngược lại còn làm tăng thân nhiệt. Hãy cho trẻ mặc quần áo nhẹ, thoáng và sử dụng chăn mỏng nếu cần.
- Để trẻ ở trong phòng kín không thông gió: Mặc dù trẻ cần được giữ ấm khi bị sốt, nhưng không nên để bé ở trong phòng quá kín, thiếu không khí lưu thông. Một không gian thông thoáng sẽ giúp trẻ dễ thở hơn và hỗ trợ việc hạ sốt.
- Sử dụng nước lạnh hoặc cồn để lau người cho bé: Lau người bằng nước quá lạnh, đá lạnh hoặc cồn có thể làm cho trẻ bị sốc nhiệt, khiến tình trạng bệnh trở nên tồi tệ hơn. Nên lau bằng nước ấm để giảm sốt an toàn.
- Vội vàng cho trẻ uống thuốc ngay khi sốt nhẹ: Không cần phải dùng thuốc ngay khi trẻ vừa bị sốt, đặc biệt là khi thân nhiệt chưa vượt quá 38°C. Hãy theo dõi kỹ và chỉ cho trẻ uống thuốc khi cần thiết, tránh việc lạm dụng thuốc.
- Sử dụng chanh để hạ sốt cho trẻ: Nhiều phụ huynh nặn chanh vào miệng hoặc mắt trẻ với mong muốn hạ sốt, nhưng điều này có thể gây ra những tổn thương như bỏng rộp, phỏng lưỡi hoặc thậm chí nguy hiểm tính mạng do trẻ bị nghẹn.
- Dùng các phương pháp dân gian không được kiểm chứng: Một số bài thuốc dân gian có thể gây hại nhiều hơn lợi. Tốt nhất, cha mẹ nên tham khảo ý kiến bác sĩ thay vì thử nghiệm những phương pháp chưa được khoa học xác nhận.
- Áp dụng nhiều biện pháp hạ sốt cùng lúc: Sử dụng đồng thời nhiều phương pháp như uống thuốc, dán miếng hạ sốt và lau mát có thể làm giảm nhiệt độ cơ thể quá nhanh, gây ra những rủi ro cho bé.
Khi nào nên đưa trẻ đi khám?
Bạn nên đưa trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ đến bệnh viện ngay khi:
- Trẻ sơ sinh (0-3 tháng): Khi bé sốt từ 38°C trở lên.
- Trẻ từ 3-5 tháng tuổi: Nếu nhiệt độ cơ thể của bé đạt 38°C hoặc cao hơn.
- Trẻ từ 6 tháng tuổi trở lên: Khi sốt lên tới khoảng 39°C hoặc cao hơn.
Ngoài ra, bất kể độ tuổi nào, nếu trẻ có các dấu hiệu bất thường hoặc triệu chứng nghiêm trọng như: ngủ li bì, mệt mỏi quá mức, khó thở, hay những dấu hiệu nhiễm trùng nặng, bạn cần đưa bé đến bệnh viện ngay lập tức để được thăm khám và điều trị kịp thời.